Regieneming in de samenwerking tussen onderwijs, jeugdhulp en gemeenten
Met Andere Ogen heeft een inhoudelijke ambitie op het versterken van de regieneming in de regio’s. Om regio’s gericht te ondersteunen heeft Met Andere Ogen, Andersson Elffers Felix (AEF) gevraagd om een verkenning naar de samenwerking tussen onderwijs, jeugdhulp/zorg en gemeenten uit te voeren in zeven regio’s. In het bijzonder ging het hierbij om ‘regieneming’, het nemen van verantwoordelijkheid voor het initiëren en stimuleren van een ontwikkeling, en het aanbrengen van samenhang daarin. Uit de verkenning blijkt dat dit niet altijd makkelijk gaat.
Welk regiemodel zou het best passend zijn en welke sleutelpersonen (of ‘sleutelorganisaties’) kunnen die regierol op zich nemen? De korte verkenning werd gedaan in zeven regio’s gespreid over het land en variërend in de aard van het gebied. De resultaten van het onderzoek zijn vertaald in een rapport. Hierin wordt een beeld geschetst van de observaties over de regio’s heen, en zijn de observaties verwerkt in een basismodel van regieneming, bestaande uit vier essentiële rollen.
Verschillende professionele werelden
In de praktijk blijkt dat het lastig is de verschillende werelden van onderwijs, kinderopvang, jeugdhulp/zorg en het gemeentelijke sociaal domein bij elkaar te brengen. Niet alleen is er sprake van verschillende professionele werelden, systemen en bekostigingsvormen, maar ook verschillen in omvang van de regio’s en het meer of minder domineren van een (centrum)gemeente. Het veld is en blijft organisatorisch gefragmentariseerd.
Elke organisatie kan initiatief nemen
Gemeenten, scholen, samenwerkingsverbanden en zorgaanbieders kunnen allemaal dragers van regieneming zijn. Elke organisatie heeft zijn eigen achtergrond en logica en zit zo ook met uitdagingen. Wie initiatief neemt is onvoorspelbaar.
Een initiatiefspel
Samenwerking wordt bepaald door een intrinsiek gemotiveerd proces, waarbij één of meer individuen inhoudelijke visie, praktische inventiviteit en verbindende diplomatie combineren in een stap vooruit. Het is een initiatiefspel:
• Een organisch proces. Afhankelijk van de inzet van mensen en de kracht van relationele netwerken. Mensen nemen vanuit hun gedrevenheid en positie een initiatief en zoeken daar geestverwanten en medestanders bij;
• De regie is vaak verdeeld over meerdere personen;
• Vrijwel alle vormen van regieneming zijn een combinatie van ‘van onderop’ en ‘van bovenaf’;
• Effectieve regieneming vereist vaak een overzichtelijke, beperkte schaal.
Vier kernrollen van de regisseur(s)
Regieneming is altijd meervoudig, veelzijdig en complex, en omvat meerdere rollen. In de rol van regienemer komen verschillende opgaven en kwaliteiten bijeen. Deze zijn zelden in één persoon te combineren, dus is het de vraag welke ‘verkrijgbaar’ zijn bij verschillende personen om tot een werkbare regieneming te komen.
De diverse kwaliteiten zijn samen te vatten in vier kernrollen van de regisseur:
• Ontwerper: iemand die ‘ziet’ waar samenwerking iets kan opleveren voor kinderen/gezinnen en die deze visie in het netwerk verdeelt en verspreidt;
• Kwartiermaker: iemand die behulpzame kennis en ideeën inbrengt voor praktische oplossingen en daarmee een nieuw samenwerkproces bestendigt;
• Verbinder: iemand die (nieuwe) partners bijeenbrengt en een prettig klimaat schept;
• Dirigent: iemand die het netwerk een identiteit geeft (‘smoel’) door partijen in hun kracht te zetten en verticale samenwerking tussen de sturingsniveaus tot stand te brengen
Zelfscan
Hoe is de regie op dit moment in jouw regio ingevuld? Wat kan jij betekenen? Doe de zelfscan en ontdek waar de kansen liggen in jouw regio. Download het gehele document.
Downloads
De volgende bestanden zijn bijgevoegd aan dit artitel: