De Doen-Dag Dialoog: hoe maak je van verschil de norm?
Tijdens de Dialoog op de Met Andere Ogen Doen-Dag gaan we op zoek naar het antwoord op de vraag: hoe maak je van verschil de norm? Allereerst moet de omgeving zich daarvoor richten op de behoeften van het kind, en niet andersom. Daarbij is een goede samenwerking tussen alle professionals rondom het kind cruciaal. Maar hoe doe je dat? Onder leiding van moderator Minchenu Maduro gaan vier inspirerende tafelgasten met elkaar én met het publiek in gesprek over deze thema’s. Zij stellen zich hier graag alvast aan je voor.
Marjolein Moorman: ‘We moeten ongelijk investeren in gelijke kansen’
‘Een op de zeven kinderen krijgt een vorm van jeugdzorg. Dat zijn er minder dan vroeger, maar zoals hoogleraar Tom van Yperen al zei: “Kinderen zouden niet alleen het recht op jeugdzorg moeten hebben, maar ook het recht om geen jeugdzorg nodig te hebben.” Ik weet dat vele anderen dit voor mij ook al hebben geprobeerd op te lossen, maar het gaat om het belang van onze kinderen.’
Dus als we het niet anders gaan doen, dan zal de jeugdzorg altijd een vangnet blijven van een kapot maatschappelijk vangnet, zegt Marjolein. Wat is er dan nodig? Marjolein: ‘Allereerst moeten we het collectief organiseren in plaats van via individuele trajecten.’ We moeten het systeem aanpassen aan het kind – op school, op de sportclub, in de buurt. Ook moeten we met elkaar leren dat het leuk is dat niet iedereen hetzelfde is. Dat je mag afwijken en dat het normaal is dat we allemaal verschillend zijn. Maar hoe doe je dat in beleid? Marjolein: ‘Door ongelijk te investeren in gelijke kansen. Je moet daar aanwezig zijn, waar mensen je anders niet kunnen vinden.’
Marjolein Moorman is wethouder Onderwijs, Jeugd(zorg), Armoedebestrijding en Schuldhulpverlening voor de PvdA in Amsterdam
Vanja Ivaniševi?: ‘De mooiste dingen gebeuren als je buiten de lijntjes kleurt’
Het startpunt bij alle training, begeleiding en coaching die de TOP Groep aan jongeren en jongvolwassenen aanbiedt, is dat niemand hetzelfde is. Vanja: ‘Verschil is bij ons dus al de norm. De TOP Groep werkt op het snijvlak van onderwijs, zorg en justitie en de eerste vraag die we stellen is altijd: wat heeft deze jongere nodig? Daarna kijken we wat wij daarin kunnen bieden.’ De uitdaging is dan om continu samen te kijken hoe we aan dat gemeenschappelijke doel kunnen bijdragen. Maar vooral: om daarin uit onze eigen bubbel te stappen en uit de bubbel die we misschien met elkaar hebben gecreëerd.
Vanja: ‘Maar om echt naar de ontwikkelingsmogelijkheden van een kind te kijken, in plaats van er meteen allemaal labels op te plakken, daar is lef voor nodig. Je hebt lef nodig om uit vertrouwen en overvloed te handelen, in plaats van uit angst of tekort. Durf te dromen! De mooiste dingen gebeuren als je buiten de lijntjes kleurt.’ Zijn motto: zolang we samen bezig zijn voor een gemeenschappelijk doel, dan kun je dat doel eigenlijk nooit missen. ‘Zolang je dat scherp hebt, dan maakt het eigenlijk niet uit wie het doet of hoe je het doet. Als je het maar doet.’
Vanja Ivaniševi? is een van de directeuren van TOP Groep Training en Begeleiding
Jennyca Herik: ‘Jongerenparticipatie moet veel laagdrempeliger’
Als jongerenvertegenwoordiger ziet Jennyca dat jongeren nog veel te vaak niet betrokken worden bij besluitvormingsprocessen van beleidsmakers, iets wat heel belangrijk is voor een inclusieve samenleving. ‘Die besluiten gaan namelijk wel over hen en over hun toekomst, dus het is eigenlijk heel krom. Maar de drempel om uit zichzelf bij de gemeente aan te kloppen, is voor veel jongeren hoog. Daarom is het belangrijk dat wij ons als vertegenwoordiger inzetten voor een laagdrempeligere jongerenparticipatie.’
Daar ligt volgens Jennyca ook een taak voor de beleidsmakers zelf: zij kunnen jongeren actiever opzoeken om mee te denken over besluiten en ook meer inspanning leveren om die relaties warm te houden. Nu gebeurt dat nog vaak in de vorm van schijnparticipatie, merkt ze op: ‘Beleidsmakers hebben jongeren dan om inspraak gevraagd, terwijl het besluit al genomen is. Of de beloofde terugkoppelingen van beleidsmakers naar jongeren blijven uit.’ De uitdaging is om erachter te komen waarom dit gebeurt en hoe we dit kunnen veranderen. ‘Het vraagt om een andere manier van denken en werken, en dat kost natuurlijk tijd. Maar het is wel belangrijk om uiteindelijk het vertrouwen bij die jongeren terug te winnen.’
Jennyca Herik is bestuurslid Lokale Inspraak en jongerenvertegenwoordiger bij de Nationale Jeugdraad
Frank van den Oetelaar: ‘Je moet anders durven denken en handelen’
In een aantal wijken in Tilburg zijn onderwijs, zorg, jeugdhulp en kinderopvang druk bezig met de omgeving aanpassen aan het kind, in plaats van andersom. Een van de spelers hierin is Kindcentrum Hubertus. Frank: ‘We zijn gaan kijken hoe we het onderwijs nog beter konden laten aansluiten op onze leerlingen in deze kleurrijke wijk. Want dat gaat verder dan rekenen en taal, waar in ons onderwijssysteem nog steeds te veel focus op ligt. We kijken veel naar sociaalemotionele ontwikkeling, naar hun achtergrond en omgeving: wat krijgen ze daarin wel en niet mee?’
Daartoe is in samenwerking met lokale partners de Community School opgericht, die een centrale plek inneemt in de wijk. ‘We bieden daarbinnen een doorlopende leer- en ontwikkellijnen voor alle kinderen in de wijk van -9 maanden tot 16 jaar. Ook betrekken we ouders als volwaardig partner actief en laagdrempelig bij activiteiten en ondersteuningsvraagstukken. En we spreken van wijktijd, in plaats van onderscheid te maken tussen voorschoolse, schoolse en naschoolse opvang.’ Een langdurige innovatie, benadrukt Frank, want je moet elkaar continu scherp houden op het gemeenschappelijke doel. Dat vraagt veel van professionals: anders durven denken, daarnaar kunnen handelen, maar ook je werkgebied durven afbakenen. Frank: ‘Want interprofessioneel samenwerken gaat niet over elkaars taken overnemen, maar weten dat je altijd iemand naast je hebt die vanuit partnerschap samen met jou kijkt wat er nodig is.’
Frank van den Oetelaar is leidinggevende van Kindcentrum Hubertus in Tilburg